یک قرن زندگی با آرزوهایی از جنس مهربانی/

مادر 100 ساله کُرد از رسومات ماه رمضان در کردستان می گوید

آداب و رسوم ماه رمضان، در استان کردستان خصوصاً شهرستان سقز بسیار مرسوم است که در این زمینه مادری کرد از دیار سقز با اینکه یک قرن از زندگیش گذشته اما به خوبی از آن دوران برایمان می گوید.

به گزارش خبرنگار گولان سقز، در 50 کیلومتری شهرستان سقز روستایی بنام صالح آباد اوباتو از توابع بخش امام وجود دارد که دارای 15 خانه مسکونی است. ابتدا وارد روستا که می شوی خانه های مخروبه خشتی توجه رهگذران را به خود جلب می کند که به گفته ساکنان آنجا زمانی خانه خان و خانان آن روستا بوده است.

سراغ مادربزرگ مسن این روستا رفتم. بانو خدیجه علی محمدی 100 ساله هم اکنون دارای 93 نوه و نتیجه می باشد. باوجود اینکه جسم ضعیفی داشت ولی روزه بود. پس از کمی استراحت هدفم را از آمدن به خانه وی تشریح کردم و از دایه خدیجه خواستم تا به زمان های قدیم برگردد و از حال و هوای ماه مبارک رمضان برایمان بگوید.

دایه خدیجه می گوید: در زمان های گذشته مثل الان نبود که از طریق تلویزیون و رادیو از آمدن ماه رمضان باخبر شویم بلکه مردم به صورت خودجوش و حساب ماه های قمری و با رؤیت هلال ماه رمضان روزه می گرفتند و با دیدن ماه شوال عید فطر را اعلام می کردند.

وی با بیان اینکه قبل از آمدن ماه رمضان زنان روستاها به خانه تکانی مشغول می شدند و همچنین به صورت دسته جمعی نیز در تمیز کردن و آماده کردن مسجد روستا مشارکت داشتند، گفت: با نزدیک شدن ماه مبارک رمضان حال و هوای مردم و کلا روستا عوض می شد و صدای دف و قرآن بیشتر از سایر ماه های سال به گوش می خورد.

این بانوی روستایی اضافه کرد: با توجه به نبود ساعت، در آن زمانها مردم با وجود ستاره ها و تغییر وضعیت خورشید پی به وقت سحر(پارشیو) و همچنین وقت نماز می بردند و این یکی از ویژگی بارز مردمان قدیم بود.

دایه خدیجه با اشاره به اینکه در آن زمان تعامل و همدلی میان مردم زیاد بود، خاطرنشان کرد: برای وقت سحری هر شب افرادی با دف و دایره، دعا و نیاش، طبل و سرنا، و کوبیدن در و پنجره اقدام به بیدار کردن اهالی محله و روستا می کردند.

او به خوراکی های مرسوم در ماه رمضان گذشته ها اشاره کرد و افزود: در آن زمان سفرهای رنگین امروزی پهن نمی شد بلکه سفرهای ساده در کنار خانواده های پرجمعیت حس و حال بیشتری نسبت به امروزه داشت. هرچند غذاهای آنچنانی درست نمیشد اما همه در کنار هم با قناعت شاد و خرم بودند و وضعیت خانوارهای فقیر نیز مد نظر اهالی روستا و محل بود.

وی با بیان اینکه برنج خیلی کم و فقط در اعیاد سال پخت می شد، گفت: در این ماه بیشتر زنان به پخت نان و کلوچه های سنتی بسنده می کردند که کولیره چوره، کولیره ناسکه، برساق، نان ساجی و ناسکه نان از جمله آنان بود و در سحری ها بیشتر کره و عسل، آب ماست و ماست خورده می شد.

دایه خدیجه در ادامه از عبادت و نمازهای فرض و سنت در ماه رمضان برایمان گفت و تشریح کرد: ادای نمازهای فرض و سنت و همچنین تراویح در روستاها باپرجا بود ولی فقط مردان در نمازهای جماعت شرکت می کردند زیرا در آن دوران برای مساجد جایگاه مناسب برای حضور زنان ساخته نمی شد و بنابراین جایز نبود که مثل امروز در نمازهای جماعت شرکت کنیم و در خلوت نماز شب خود را در خانه ادا می کردیم.

وی اضافه کرد: برای روستاهایی که فاقد ماموستا بود گاهاً ماموستاهایی فرستاده میشد و همیشه نیم ساعت قبل از اذان مغرب به موعظه و سخنرانی درباره احکام و فضیلت های  ماه  رمضان می پرداخت و مردان روستا نیز بعد از اذان با آب و خرما روزه خود را باز کرده و پس از خواندن نماز جماعت مغرب به خانه باز می گشتند و سر سفره ای که زنان خانواده پهن می کردند دور هم افطاری می کردند.

او به سنت مرسوم مردم منطقه برای روز 27 رمضان اشاره کرد و افزود: آن زمان مثل امروزه که همچنان این رسم پا برجاست در روز 26 رمضان "کولیره 27 ماه رمضان" توسط زنان هرخانواده درست میشد و پس از آن در میان همسایه ها و همچنین فامیل هایی که در شهر بودند پخش می شد.

مادربزرگ 100 ساله ی ما به حال و هوای عید سعید فطر پرداخت و در ادامه می گوید: پس از یک ماه روزه داری، دف نوازی و قرآن خواندن به آخر ماه رمضان که نزدیک می شدیم خانه ها رنگ و بوی دیگری پیدا می کرد و همه جا سخن از رؤیت ماه شوال بود و بزرگتر ها و کوچکترهای خانواده رخت نو می پوشیدند و انتظار عید را می کشیدند البته باید این را هم اضافه کنم خانواده هایی که دخترهایشان را شوهر داده بودند برای این عید بزرگ به خانه خودشان می آوردند تا در روز عید کل اعضای خانواده با هم باشند و سر یک سفره بنشینند.

وی اضافه کرد: وقتی رؤیت ماه اعلام میشد زنان خانواده قبل از اذان صبح بیدار می شدند و در فکر تدارک غذای عید فطر و یا همان جشن رمضان بودند. در اعیاد بود که زنان بیشتر خورشت و پلو درست می کردند البته این را هم باید بگویم فقط خانواده های با وسع بالا بودند که پلو پخت می کردند و سایر طبقه های پایین به غذاهای ساده تری از جمله «شیربرنج» قناعت می کردند ولی باز صفای و صمیمت بین اعضا بیشتر بود و همه از این وضع راضی بودند.

دایه خدیجه  یادآور شد: عید فطر به‌عنوان یکی از اعیاد بسیار مهم در منطقه کردستانات است که با تشریفات خاصی برگزار می شد که پس از ادای نماز عید فطر همسایه ها همه جمع می شدند و برای عید دیدنی و حلالیت طلبیدن به خانه های یکدیگر می رفتند و اگر افرادی در روستا با یکدیگر خصومتی داشتند و قهر بودند از قبل برنامه ریزی و در این عید بزرگ مراسم آشتی کنان برای آنها برگزار می شد.

در پایان در جواب سوال من که پرسیدم الان چه آرزویی داری؟ گفت: آرزو دارم صفا و صمیمیت، یکدلی و یکرنگی در میان مردم مثل گذشته ها شود چون واقعا من نسبت به گذشته مهربانی کمتری را احساس می کنم طوری که بیشتر همسایه ها هم اکنون باهم بیگانه اند.

ماه مبارک رمضان، نهمین ماه از ماه‌های قمری و عزیزترین ماه سال در باور مسلمانان است زیرا رمضان ماه میهمانی خدا، بهار قرآن، ماه عبادت، ماه رحمت و برکت، وماه پذیرش توبه و تقرب به درگاه معبود است که مسلمانان در هر گوشه ای جدای از انجام فرائض مذهبی ویژه رمضان، آداب و سنن خاصی را در این ماه انجام می‌دهند که دایه خدیجه ساکن روستای صالح آباد اوباتو به خوبی بیشتر آداب و سنن آنرا برایمان بازگو کرد.

هر چند گفتگوی ما با این بانوی سقزی به پایان رسید اما نگاهی پر از عشق و مهربانی که در کنار خدا احساس میکرد هیچ گاه از دیدگان نمیرود. کاش رمضان بوی قدیم می داد...

انتهای پیام/

برچسب ها :

نظرات کاربران :

دیدگاه های ارسالی شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد.
پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.

نام	*
کد امنیتی