واکاوی وضعیت و چشم انداز کشاورزی شهرستان سقز

کشاورزی در توسعه اقتصادی، ایجاد اشتغال مولد، راه اندازی چرخه صنایع تبدیلی و تامین نیازهای غذایی جامعه نقش عمده ای دارد.

به گزارش گولان سقز، با عنایت به نقش مهم کشاورزی در چرخه اقتصاد شهرستان سقز، در مصاحبه ای با محمد نافع علایی نیا معاون رئیس سازمان و مدیر جهاد کشاورزی این شهرستان به بررسی وضعیت، پتانسیل ها، مشکلات و همچنین راهکارهای توسعه کشاورزی این شهرستان پرداخته ایم، که به شرح زیر از نظرتان می گذرد:

ـ خلاصه ای از وضعیت تولیدات کشاورزی شهرستان را تشریح نمائید؟
 شهرستان سقز دارای 162200هکتار اراضی قابل کشت است و مجموع تولیدات سالیانة آن در بخش کشاورزی بالغ بر487106 تن می باشد، که مقدار 397950 تن آن محصولات زراعی، 29098تن محصولات باغی و 60058 تن آن محصولات دامی و آبزیان است.ازحمله شاخص‌های برجسته می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

1- سقز در زمینة کشت حبوبات باحدود 20000 هکتار سطح زیر کشت در رتبه بالای استانی قرار دارد.
2-درخصوص کشت چغندر قند باتولید75110 تن در رتبةاول است.
3- تمایل به حرفة باغداری با رعایت اصول مربوطه در سنوات اخیر افزایش یافته است.
4- کشتهایی مانند باغ پسته، کشت زعفران و توت فرنگی نیز که می توانند نقش مهمی در تحول اقتصاد بخش کشاورزی منطقه داشته باشند،  اخیراً دارای جایگاه شده اند.

5-سقز با دارابودن بیش از 51000 کلنی زنبور عسل رتبة اول را  از لحاظ زنبورداری در سطح استان دارا می‌باشد.
6- در خصوص کشت گلخانه ای با دارا بودن تعداد  13  واحد و ظرفیت تولید  1700 تن ، بهترین وضعیت را در سطح استان دارا می باشد.
7- در رابطه با تولید گوشت مرغ با داشتن تعداد  109 واحد به ظرفیت  2400000 قطعه در دوره  و در زمینه تولید تخم مرغ  با دارا بودن ظرفیت  85000  قطعه مرغ تخمگذار، دارای رتبه بالایی در سطح استان از لحاظ کمی و کیفی می باشد.

8- در زمینه تولیدات آبزیان با تولید سالیانه  2150 تن ماهی از مزارع پرورشی و سد لگزی، دارای بالاترین رتبه تولید در سطح استان است.
در زمیه صنایع تبدیلی نیز با داشتن کارخانه های خوراک دام، سردخانه، کارخانه صنایع لبنی، مراکز جمع آوری شیر  و کشتارگاه طیور که در آینده نزدیک فعالیت خود را شروع خواهد کرد، دارای جایگاه ویژه در سطح استان است.

ـ سقز در زمینة محصولاتی نظیر پنیر کوپه، عسل، گردو و ... قطب تولید هم به لحاظ کمی، و هم به لحاظ کیفی است، برای برند سازی این محصولات چه اقداماتی انجام شده است؟

 از آنجائیکه قطب تولید بودن بار معنایی خاص خود را دارد، به رغم نشر کمی و وجود کیفیت در برخی از محصولات، نمی‌توان به این شهرستان لقب قطب تولید را داده  وبرای مثال در زمینة تولید گردو مناطق ژاورود، سروآباد، مریوان و... به سبب شرایط فرهنگی و آب وهوایی و جغرافیایی از دیر باز دارای تولید کمی و کیفی بیشتری می‌باشند، اما تلاش ها در این راستا متمرکز است که بتوان با استفاده از ظرفیتهای موجود و باشناسایی مناطق مستعد و ارقام آداپته، تولیدات مختلف را از لحاظ کمی وکیفی به حداکثر رساند.

درزمینة پنیر کوپه که شهرستان سقز به نسبت دیگر شهرهای استان کردستان واجد تولید بیشتری است نیز هماهنگی‌هایی با بانک کارآفرین امید و یکی از شرکتهای تعاونی روستایی به انجام رسیده است تا بارفع موانع موجود بتوان از طریق بسته‌بندیهای مناسب قدمهای اول را در راستای تولید استاندارد و توزیع اصولی این فرآورده‌ برداشت .همچنین سازمان تحقیقات کشور اخیرا پروژه ای را در این خصوص شروع کرده است تا با نمونه برداری از تمام مراحل تولید این نوع پنیر و بررسی باکتریهای مفید دخیل در پروسس آن، موضوع تولید و عرضه آنرا با اصول علمی منطبق نماید.

   درخصوص تولید عسل نیز باتوجه به استعداد فرهنگی وجغرافیایی منطقه، و وجود زنبورداران خوش ذوق اقداماتی در راستای بسته‌بندی عسل و تولید سایر فرآورده‌های کندو به انجام رسیده است که یقیناً با ایجاد و تداوم حمایتهای اصولی، می‌تواند یکی از عوامل جهش در اقتصاد منقطه باشد.

  به رغم آنچه گفته شد و باتوجه به تعریفی که از برند وجود دارد، هیچکدام از این محصولات خصوصاً از لحاظ کمی در کوتاه مدت قابلیت تبدیل به برند را نداشته که امیداوارم مجموعة تلاشهای باورمندانه، در نهایت منجر به برندسازی در زمینة این محصولات و محصولات دیگر شود.

      در همین راستا و نظر به شهرت دیرین محصولاتی مانند گردوی باشماق و انگور قوزلو در جهت حفظ و استفاده از ان شهرت برای احیاء و بلکه توسعة این محصولات در منطقه جشنواره‌های یک روز‌ه‌ای در پائیز سال گذشته برای هریک از این محصولات برگزار گردید که با استقبال مردمی نیز مواجه گردیدند.

ـ برای توسعة کشاورزی مدرن ومکانیزه چه اقدامات و حمایتهایی شده است؟

 مکانیزه شدن در کشاورزی از اسباب افزایش تولید در واحد سطح، کاهش قیمت تمام شده ، استفادة بهینه از منابع مختلف و  راحتی انجام کار در مزارع و کارگاههاست. شهرستان سقز از لحاظ ضریب مکانیزاسیون کشاورزی با در اختیار داشتن عدد 92/1، با احتساب تراکتورهای بالای 13سال عمر بوده،  که دارای جایگاه اول استان و رتبة بالای کشوری می‌باشد. وجود 4200 دستگاه تراکتور،300دستگاه کمباین در فصل برداشت ، حدود 440دستگاه خطی کار گندم و تعداد کثیر دیگر ی ادوات دنباله بند ،همگی ازنشانه‌های روند روبه رشد مکانیزاسیون درکشاورزی شهرستان بوده ، واز سال 1392نیز با استفاده از تسهیلات خط اعتباری مکانیزاسیون بیش از نه میلیاردو صدو هفتادمیلیون تومان در این زمینه، تسهیلات بانکی به متقاضیان واجد شرایط اعطا شده است.
  از دیگر اقداامات انجام شده در زمینه مکانیزاسیون، اهتمام ویژه و جدی به امر آبیاریهای نوین است که دراین راستا نیز میزان 5000  هکتار از اراضی شهرستان با استفاده از این روشها تحت آبیاری قرار گرفته‌اند. که جلوگیری از هدر رفت آب و افزایش راندمان تولید از امتیازات این روش می‌باشند.اهمیت موضوع استفاده بهینه از منابع آب کشاورزی باعث شده است تا حدود 85 درصد از هزینه‌های این کار توسط دولت به عنوان تسهیلات بلاعوض پرداخت گردد و تأمین این اعتبار نیز همواره از اولویتهای سیاستگزاران بوده است.

  امر مکانیزه کردن تولید در واحدهای مرغداری سطح شهرستان نیز از برجستگی ویژه‌ای برخوردار بوده که در این راستا از تسهیلات مختلف استفاده شده است.

ـ مشکلات و کمبودهای حوزه کشاورزی شهرستان سقز کدامند؟

از مهمترین مشکلات موجود می‌توان به مسئلة تأمین آب برای اراضی مستعد شهرستان که بخش اعظم آن بصورت دیمی کشت می‌شود اشاره نمود، که به رغم بارش نسبتا مناسب سالیالة شهرستان و قرار داشتن آن در سرشاخة حوزه‌های آبریز مهم کشور، مهار آبهای حاصل از نزولات آسمانی به منظور تأمین آب کشاورزی شهرستان در حد مناسب صورت نگرفته است تا بتوان امر  زراعت و باغداری را با ریسک‌پذیری کمتر وتولید در واحد سطح بیشتری ادامه داد.

همچنین وجود تداخلات ارضی دربین اراضی زراعی و اراضی ملی از مشکلات شهر وکشور بوده که موجبات تطویل روند کارها وحتی ممانعت از نیل به هدف می‌گردد، که البته بااجرایی شدن برنامة رفع تداخلات ارضی ،امید می‌رود که این مشکل درمیانمدت به طرف حل شدن میل کند.

از دیگر مشکلات موجود می‌توان به کمبود سرمایه درگردش با سود مناسب ومتناسب با فعالیتهای بخش کشاورزی اشاره نمود، که همین امر موانعی را در مسیر فعالیتهای تولیدی ، به ویژه درخصوص طرحهای صنعتی بخش کشاورزی قرارداده است. مسئلة بیمه محصولات کشاورزی و روش‌ها وزمانهای ایفای تعهدات آن نیز از جملة مشکلاتی است که بعضاً دامنگیر تولید کنندگان است.

ـ صندوق توسعة بخش کشاورزی در سقز آیا حمایتی از سرمایه‌گذاری و توسعه در این شهرستان انجام داده است؟

شهرستان سقز تنها شهرستان استان است که دارای صندوق توسعة بخش کشاورزی بوده و صرف  توفیق در تأسیس آن از امتیازات  ویژه ایست که قطعاً در آینده می‌تواند نقش درخشانی در توسعة بخش کشاورزی ایفا نماید.

 این صندوق دارای سهامداران مشخص بوده و با کمک 49درصدی دولت به سرمایة سهامداران در این صندوق ، موجبات بهره مندی سهامداران، که همگی از فعالان عرصة تولید در بخش کشاورزی هستند را  فراهم خواهد کرد. دسترسی بسیار ساده کشاورزان دارای سهم به اعتبار ارزان قیمت و کم بهره، به عنوان سرمایه‌درگردش از مهمترین خصایص فعلی صندوق بوده که امید می‌رود با برنامه‌های در دست اجرا مانند حمایت از زنجیره‌های تولید به جای پرداخت مستقیم پول به صورت انفرادی بتواند درآینده نزدیک نقش پررنگ‌تری در زمینة توسعة کشاورزی شهرستان ایفا نماید.

ـ چه برنامه‌هایی برای افزایش تولیدات و توسعة کشاورزی شهرستان دارید؟

به رغم اینکه مدیریتهای شهرستانها حکم صف را دارند و بیش از آنکه در برنامه‌‌ریزیها وتعیین اهداف کلان نقش اساسی داشته باشند، مجری برنامه‌ها و راهکارها برای نیل به اهداف تعیین شده هستند، اما در این مسیر به طور مطلق مغلول‌الیدنبوده و می‌توانند در روشهای اجرا و پیگیری‌ها و حتی در ترسیم اهداف و خط مشی‌ها اثرات قابل قبولی را داشته باشند.

برهمین اساس مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان سقز در نظر دارد تا با بازنگری و تغییر در ظرفیتها و پتانسیلها و با بکار گیری روشهای اصولی نسبت به ارتقاء تولیدات در بخش کشاورزی اقدام نمایند، که از جملة راهکارهای موجود می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

الف) تغییر بنیادین در دیدگاهها و فرهنگ حاکم بردنیای کارمندی، در راستای تقدس اهداف، فرهنگ کار منظم و صادقانه، رفتار معقول با بهره‌برداران، ایجاد علایق سازمانی، وگسترش حس دین وتکلیف نسبت به بخش کشاورزی منطقه.

ب)ورود بنیادین به بعضی از مسائلی که می‌توانند به عنوان مانع کار مردم و ادراه مطرح باشند و ارائه راه حلهای منطقی و آسان در چهارچوب مقررات وحتی تلاش در راستای تغییرمقررات و انطباق آنها با ویژگیهای بومی.

ج)به روز نگه‌داری توان کارشناسی مجموعة توانمند جهادکشاورزی از طریق آموزشهای ضمن خدمت ، بازدیدها، کارگاهها و ... در راستا بکارگیری این اطلاعات در خدمت بهره‌برداران و توسعة کشاورزی منطقه.

د)تعامل مثبت با سازمانهای مرتبط در راستای تسهیل در تأمین خواسته‌ها ونهاده‌ها، و تسهیلات بهره‌برداران بخش کشاورزی.

هـ)تمرکز بر استفاده بهینه از منابع آب وخاک موجود ، با بکارگیری امکانات و تسهیلات دولت در راستای ترویج و توسعة سیستمهای آبیاری نوین که باعث مصرف بهینة آب وافرایش تولید وایجاد و تثبیت اشتغال خواهد شد.

و)ساماندهی کارگاههای تولیدی موجود و تلاش برای نگهداری آنها از گزند مشکلات تولید وکیفی کردن تولیدات در حد صادرات.

ز)ترسیم هدف تکمیل حلقه‌های زنجیره‌های تولید در خصوص تولیدات مختلف  ، و ایجاد و گسترش این حلقه‌ها در سطح شهرستان.

ح)سرعت عمل در امور ارباب رجوع و شناسایی وحذف ایستگاههای غیر ضرور با حفظ احترام متقابل.

ط)دنباله ‌رویی از خط مشی‌ها و اهداف سازمانی اعلام شده و تعامل غیر منفعلانه با آنها با هدف به کار گیری بهترین روشهای اجرایی متناسب با فرهنگ و ویژگیهای منطقه.

ی) اهتمام به مشارکت دادن بهره‌برداران و نمایندگان قانونی آنها و دیگرNGOهای مرتبط، در تبیین اهداف و راههای تعقیب آنها.

ـ  برای ایجاد وهماهنگی بین ادارات ذیربط مجموعة وزارت جهاد کشاورزی در شهرستان سقز اقدام صورت گرفته است؟

مجموعة وزارت جهادکشاورزی بحمدالله همواره از انسجام نسبی برخوردار بوده و ادارات تابعه همواره تلاش  کرده اند تا با مدیریت شهرستان درسطح کلان هماهنگی لازم را داشته باشند که این فضا در حال حاضر به علل وعوامل مختلفی از جمله سابقة طولانی دوستیهای شخصی مسؤلان، صراحت و شفافیت در اعلام سیاستهای سازمان  و وزارت جهاد کشاورزی و لزوم  حرکت منسجم در این چهارچوبها و... در اوج خود بوده و امید می‌رود که وجود این فضا بتواند گره گشایی بیشتری از مشکلات بهره برداران بنماید.

گفتگو از: فردین مصطفایی

انتهای پیام/

برچسب ها :

نظرات کاربران :

دیدگاه های ارسالی شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد.
پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.

نام	*
کد امنیتی