خودکشی بدترین راه حل مشکل/عرفان صاحبی

عرفان صاحبی استاد پیشکسوت علوم تربیتی دانشگاه های سقز و مشاور خانواده، طی یادداشتی به واکاوی موضوع خودکشی، انواع آن، علل و عوامل خودکشی پرداخته است.

به گزارش گولان سقز به نقل از کردپرس، در دهه دوم قرن بیست و یکم که ویژگی بارز آن تغییر در همه ابعاد فرهنگی علمی اجتماعی اقتصادی و باورهای انسان است. در عصر اینترنت و تسخیر فضا و در زمانیکه تخریب تدریجی محیط زیست موجب بروز پدیده هایی چون خشکیدن و تبخیر آب دریاچه ها و تالاب ها گشته است، مهاجرت های اجباری روستاییان به شهرها و گسترش حلبی آبادها و حاشیه های ناامن و نیز جابجایی جمعیتی از کشورهای جنگ زده جهان سوم به سوی قاره سبز (اروپا)، همچنین رقابت ها و چشم و همچشمی هایی که منزلت و کرانت انسانی را کم رنگ ساخته و از خودبیگانگی را به گروه کثیری از جوانان و نیروهای مولد جامعه تحمیل کرده است، همگان با مشکلات نامبرده فوق و بیکاری، فقر، اختلافات خانوادگی و گاهی روابط ناسالم زوج های جوان و کم تجربه، تجمل گرایی، اعتیاد و اختلافات روانی به ویژه افسردگی و اضطراب مواجه بوده و متاسفانه زمینه ساز اقدام به خودکشی در گونه مختلف آن ( خودسوزی حلق اویزی خودزنی) با هدف قطع پیوندهی حیات گشته اند. پدیده ای که تدریجاً برای مردم و رسانه ها به حالت یک امر عادی و معمولی درآمده است.

روانشناسان اجتماعی خودکشی را تلاش اگاهانه فرد برای قطع حیات، با اطلاع کامل از عواقب آن تعریف می کنند. امیل دورکیم پدیده خودکشی را خودشیفتگی افراطی و عدم رابطه درست فرد با جامعه ای که در آن زندگی می کند، تبیین نموده است. پورافکاری به نقل از کاپلان (1375) می نویسد: خودکشی نوعی قتل عمد است که قاتل و مقتول آن یکی هستند و ممکن است موفقیت امیز باشد یا نباشد. خودکشی عملی اتفاقی و بی هدف نیست. برعکس راهی است برای رهایی از یک مسئله یا بحرانی که شدیداً شخص را رنج می دهد. افرادی که دست به خودکشی می زنند متاسفانه نابودی خویش و استقبال از مرگ را تنها راه چاره برای حل مشکل خویش دانسته و در حقیقت این دلتنگی شدید و آزردگی خاطر همراه با یاس و نومیدی، موجب بریدگی آنان از زندگی و حیات می گردد.

سبب شناسی خودکشی

مهمترین علت اقدام نوجوانان و حتی بزرگترها به خودکشی اجمالا عبارتنداز:

1- علل روانی مانند( افسردگی، اسکیزو فرنی، الکلیسم، بیماریهای صعب العلاج، معلولیتها)

2- علل اقتصادی مانند: (ورشکستگی و از دست دادن پایگاه های اجتماعی، بیکاری، فقر)

3- علل عاطفی مانند( شکست های عشقی، بحران، سوگ، اعتیاد، اختلافات زناشویی، ازدواج های تحمیلی، ایدز)

4- عوامل ژنتیک: تحقیقات نشان داده اند میزان خودکشی در دوقلوهای یکسان از دوقلوهای غیریکسان بالاتر است

5- عوامل اجتماعی مانند:( اختلاف های والدین و نزاع های مداوم خانوادگی، روابط سرد افراد خانواده با یکدیگر، مرگ یک یا هر دو والدین، طلاق، مهاجرت های ناخواسته و ورود به حوزه بیگانه و ناآشنای فرهنگی مقصد، خلا اجتماعی، طرد فرد از گروه به ویژه اگر وابستگی شدید به خانواده اش داشته باشد، سرخوردگی و هرج و مرج محیط زندگی....)

کودکان و نوجوانان نسبت به محیط های آشفته خشن و ویرانگر بسیار آسیب پذیرند؛ روانشناسان اجتماعی به این نتیجه رسیده اند که رفتارهای پرخاشگرانه خود ویرانگر و انتحاری در محیط های پر خشونت و جرم خیز بیشتر از محیط های عادی و معمولی می باشد.

در سال های اخیر میزان خودکشی در بین نوجوانان امریکایی سیر صعودی داشته است. برابر آمارهای اعلام شده در گروه های سنی بین11تا19 سال،13/6 درصد افراد برای پسران و 3/6 درصد افراد برای دختران خودکشی ثبت شده است. به طوریکه سالانه بیش از 500000 نوجوان در ایالات متحده خود را می کشند ( درهر 90 دقیقه یک نفر).

 بر این واقعیت نیز باید اشاره شود که اگر برای افراد نوجوانی که آگاهانه به استقبال مرگ می روند شرایط مناسب زیستی و عاطفی فراهم گردد، می توان در بین آنها افرادی خلاق و کارافرین و مولد برای توسعه جامعه تربیت نمود. زمانیکه کسی خودکشی را به عنوان راه حل  مشکل خود بر می گزینند عوارض ثانوی این اقدام نه تنها در خانواده اش داغدیدگی روانی و بحران عاطفی به وجود می آورد، بلکه تبعات مخرب آن جامعه اش را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.

در تحقیقی که توسط استانگل (1964) در امریکا به عمل امده است نشان می دهد که 70 درصد کسانیکه خودکشی کرده اند از چند ماه پیش از اقدام علائمی را دال بر تصمیم به انجام ان نشان داده اند. این علائم به اختصار عبارتنداز:

1- آسیب رسانیدن به خود مانند: کوبیدن به سر گاز گرفتن، ضرب و جرح به خود

2- اقدام ناموفق به خودکشی

3- عدم تشخیص و نادیده گرفتن خطرات مانند: عبور نامحتاطانه از خیابان، رانندگی سریع

4- بی توجهی نسبت به سلامت و ایمنی خود

5- تفکر مرگ و ابراز آن در گفته های روزانه به گونه های مختلف و تهدید مکرر به خودکشی

دیدگاه روانشناسان

فروید معتقد است که در انسان دو غریزه libido یا غریزه حیات و بقا و ثاناتوthanato یا غریزه مرگ  وجود دارد. اگر خشم درونی فرد از حد معینی تجاوز کند غریزه مرگ بر غریزه حیات غلبه کرده و زمینه اقدام به خودکشی را در ناخودآگاه او آماده می سازد.

 این پدیده معمولا در بیماران مبتلا به افسردگی depress و یا در اسکیزوفرنیا در حالت حاد آن بروز  می یابد. اختلال افسردگی که در ممیزه آن کاهش اعتماد به نفس، خستگی مزمن، احساس گناه، اختلال تمرکز و ضعف حافظه می باشد، نیز عاملی است که توجه روانشناسان را به خود جلب کرده است. داغدیدگی یا بروز بحران سوگ که با مرگ یکی از عزیزان خانواده گریبان فرد را می گیرد، شکست های شدید روحی و روانی، هتک حرمت شخصیت انسانی یا رسوایی شدید، احساس گناه و تحقیر فرد در پی یک کار خلاف عرف مانند: اختلاس، خیانت، شکست عشقی و... ، که آسیب جدی به عزت نفس و خودپنداره اش وارد می سازد، اغلب موجب می شوند که فرد به این نتیجه برسد که باید هرگونه علاقه خود را به زندگی از ذهن زدوده و مرگ و نیستی را تنها راه چاره گریز از تنش های درونی بداند.

انواع خودکشی

امیل دورکیم روانشناس اجتماعی به 3 نوع خودکشی اشاره می کند:

1ـ خودکشی انسان دوستانه 2- خودکشی خودپرستانه 3- خودکشی نوع دوستانه

به نظر دورکیم اغلب پس از خودکشی فرد، اعضای خانواده و دوستانش با تعجب می گویند او چرا؟ اوکه کمبودی نداشت! یا او که فردی با اراده بود...

بیان این گفته به دلیل عدم آشنایی با علایم روانی و رفتاری کسانی است که خود را کاندیدای خودکشی نموده و دانسته یا ندانسته علایم خاص و مربوط را نشان داده اند. در بررسی آماری میزان خشونت درشهرستان مهاباد (1381) که به وسیله حسین مرجانی به عمل آمده است، نکات زیر قابل تامل است:

 در طول یکسال بررسی از اول بهمن80 تا اخر تیر81 جمعا 127 نفر در مهاباد خودکشی کرده اند. از این گروه 103 نفر نجات یافته اند و 24 نفر فوت کرده اند. از گروه127 نفر فوق الذکر 78 نفر زن و 49 نفر مرد بوده اند. 105 نفر ساکن شهر و 22 نفر مقیم روستاهای اطراف بوده اند، که داده های متعددی را برای ما آشکار می سازد

در خاتمه با بررسی یافته های پژوهشی در شهرهای خرم آباد، کرمانشاه، تهران، تبریز اعلام شده در نشریه اولین همایش ملی آسیب های اجتماعی ایران در خرداد ماه1381 جلد چهارم به برخی از نکات مهم آن اشاره می شود:

ـ خودکشی ها در تابستان ها بیشتر و در زمستان ها کمتر اتفاق می افتد

ـ خودکشی در بین شهر نشینان بیشتر از روستانشینان است.

ـ کم سوادان بیشتر از بی سوادان و باسوادان خودکشی می کنند

ـ بیماران روانی بیشتر از افراد سالم خودکشی می کنند

ـ ازدواج های تحمیلی و اجباری بویژه در خودکشی زنان موثر است، خودکشی در بین افرادی که اعتقادات و باورهای دینی بیشتری دارند، کمتر است

ـ اعتیاد به الکل و انواع مواد مخدر در بالا بردن میزان خودکشی افراد موثر است.

منابع

1- سنجش علایم و نشانه های اختلالات روانی دکتر هاراطون داویدیان دکتر شاهمحمدی

2ـ مجموعه مقالات اولین همایش ملی اسیب های اجتماعی در ایران جلد چارم

3ـ  مشاوره بحران مجموعه مقالات دانشگاه ازاد اسلامی مهاباد(1381)

4ـ  خلاصه روانپزشکی علوم رفتاری روانپزشکی بالینی کاپلان ترجمه دکتر پورافکاری.

انتهای پیام/

برچسب ها :

نظرات کاربران :

دیدگاه های ارسالی شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد.
پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.

نام	*
کد امنیتی